Deprem bölgesinde sürdürülebilir toparlanmayı destekleyecek 31 proje belirleyen Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), bu projelerin hayata geçmesi için 550 milyon dolarlık milletlerarası fon davetinde bulunuyor.
AA muhabirinin UNDP’den aldığı bilgilere nazaran, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde UNDP, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği’nin (AB) dayanağıyla hazırlanan “Türkiye’de Sarsıntı Sonrası Toparlanma ve Yine İmar Değerlendirmesi (TERRA)” başlıklı raporda, afetin yarattığı hasar ve zararın 103,6 milyar doları bulabileceği hesaplandı.
Rapor, 20 Mart’ta Brüksel’de gerçekleştirilen ve Türkiye’de zelzele sonrası toparlanmayı desteklemek için 6,5 milyar dolar taahhüt edilen Memleketler arası Bağışçılar Konferansı’nda açıklandı.
UNDP, raporun bulgularına dayanarak Türkiye’de zelzele sonrası sürdürülebilir toparlanma ve yine inşanın sağlanması için 31 proje uygulamayı öneriyor.
Bu projeler, “yeniden daha güzel inşa” kapsamında, konutlar ve altyapının fizikî olarak yine inşasının yanı sıra geçim kaynakları, kamu hizmetleri ve toplumsal hizmetlerin de canlandırılmasını hedefliyor.
UNDP, kelam konusu projelerin hayata geçirilmesi için milletlerarası topluluğa 550 milyon dolarlık fon davetinde bulunuyor.
“İNSANLARIN BİR AN EVVEL OLAĞAN YAŞAMA DÖNMEYE GEREKSİNİMLERİ VAR”
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, hususa ait AA muhabirine yaptığı açıklamada, sarsıntının yarattığı yıkımın eşi gibisi görülmemiş boyutlarda olduğunu belirterek, “Bu nedenle, memleketler arası bağışçılardan da eşit derecede eşi gibisi görülmemiş taahhütler bekliyoruz. Tekrar inşa, salt tuğla ve harç değildir, hayatları ve geçim imkanlarını da içerir. İnsanların tertipli gelir getiren inançlı istihdama, sıhhat hizmetleri ve eğitim üzere kamu hizmetlerine, alışveriş, dinlenme ve toplumsallaşma imkanlarına, yani bir an evvel olağan yaşama dönmeye muhtaçlıkları var.” diye konuştu.
Vinton, UNDP olarak bölgede, toparlanma ve yine inşa eforlarının merkezine insanı koyan projeler üzerinde çalışmaya devam ettiklerini bildirdi.
SÜRDÜRÜLEBİLİR TOPARLANMAYI HEDEFLEYEN PROJELER HAKKINDA
UNDP’nin sarsıntı bölgesinde sürdürülebilir toparlanma için önerdiği 31 proje, 4 ana başlık altında toplanıyor.
Bunlardan birincisi olan hükümet liderliğindeki toparlanma planlaması başlığındaki 5 proje, bilgi ve uyum merkezlerinin kurulması yoluyla iştirakçi yönetişimin ve barışçıl toparlanmanın desteklenmesi, sarsıntı sonrası durumlarda insan haklarının korunmasının güçlendirilmesi ve bilgi yönetişimi yoluyla faal yardım ve hizmet planlaması alanlarına odaklanıyor.
Kritik altyapının onarımı ve kültürel mirasın korunması başlığı altındaki 12 proje, zelzele sonrası sürdürülebilir toparlanma için kültürel mirasın onarımı, enkazın sürdürülebilir idaresi, atık ve su arıtma idare sistemlerinin onarımı, doğal varlıkların ve geçim kaynaklarının rehabilitasyonu, sıfır emisyon binalarla yine inşayı içeriyor.
Geçim kaynakları ve sosyoekonomik güzelleşmenin desteklenmesi kapsamındaki 10 projeyle, acil istihdam ve kritik geçim kaynakları altyapısının rehabilitasyonu yoluyla etkilenen bölgelerde ekonomik faaliyetlerin süratli bir formda başlatılması, küçük işletmelerin toparlanması ve yerinden olan çalışanların iş hayatına yine entegre edilmesi hedefleniyor.
Kırılgan kümelerin desteklenmesini hedefleyen 4 proje ise engelli bireylerin toplumsal ve yasal olarak desteklenmesi, depremzedelere ruhsal dayanağın artırılması ve sarsıntıdan etkilenen toplulukların dayanıklılığının artırılmasına odaklanıyor.
Söz konusu projelerin nasıl uygulanacağı ve yatırım maliyetlerine ait ayrıntılı bilgiler, UNDP’nin internet sitesinden paylaşılacak.
Türkiye’de 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar 50 binin üzerinde can kaybına yol açarken, UNDP datalarına nazaran sarsıntı 3,3 milyon insanı yerinden etti.
Deprem sonrası, 301 bin binanın yıkık, acil yıkılacak durumda ya da orta hasarlı olduğu tespit edildi.
