Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, DHA’ya Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki zelzeleleri kıymetlendirdi. AFAD’ın datalarına nazaran 6 Şubat’ta saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7, saat 13.24’te Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde iki zelzele meydana geldi.
“İKİNCİ SARSINTI ‘TETİKLENME’ İLE OLDU, ÇOK NADİR GÖRÜLEN BİR DURUM”
Prof. Dr. Naci Görür, zelzeleyle ilgili olarak 3 gün evvel ihtar yaptığını vurgulayarak, “Elazığ sarsıntısı olduğu vakit sizlere beyanat verdim. Elazığ sarsıntısı Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu, o fay uyandı. Daha evvel zelzele üretmiyordu. Ben, ’21. asırda biri zelzele üreterek gücünü boşaltacak’ dedim. Doğu Anadolu fayı Elazığ yöresini kırdıktan sonra, Maraş, Çelikhan, Erkenek ve Hatay bölgesi tehdit haline geldi, ‘Bundan sonra ben büyük sarsıntıların bu yörelerde olacağını düşünüyorum’ dedim. Artık bir bölge uzun vakit sarsıntı üretmediği vakit o fay çizgisini çok büyük ölçüde gerilim biriktiğini düşünüyoruz. Halkın anlayacağı formda söyleyelim, güç biriktirdiğini düşünüyoruz. Elazığ sarsıntısı de olunca, Elazığ sarsıntısında açığa çıkan gücün bir kısmı da Doğu Anadolu fayının Maraş tarafına transfer edildi. Zati Maraş’ta değerli bir güç birikmişse, bir de siz ekstra bir enerjiyi oraya transfer etmişseniz, Maraş’tan korkmaya başlarız. İşte o kaygıdan, beklentiden ötürü ‘Maraş’a dikkat edin’ dedim. ‘Deprem hazırlıklarına başlayın, kentsel dönüşümü burada ihmal etmeyin’ diye yazdım, çizdim, söyledim. Maalesef 6 Şubat geldi, 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntı oldu. Bu ikinci zelzele, ‘tetiklenme’ ile oldu. Oradaki fay sistemleri birbirlerini tetikledi. Birinci sarsıntı Ölüdeniz fayında, ikinci zelzele Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu. Bu türlü 9 saat ortayla iki zelzele olması çok nadir görülen bir durum. Baktığımız vakit, binaların birden fazla sefer tası üzere çökmüş” dedi.
“STRES TRANSFERİ OLABİLİR, HATAY VE ADANA BÖLÜMÜNDE DİKKATLİ OLMAMIZ LAZIM”
Prof. Dr. Naci Görür, Hatay ve Adana için ikazlarda bulunarak, “Çevredeki faylarda muhakkak bir gerilim transferi olabilir. Bu sarsıntılardan sonra Hatay ve Adana yöresinin daha hassas hale geldiğini düşünüyorum. Adana havzasında Doğu Anadolu fay neslinin devamı üzere düşünülen, orada da irili ufaklı faylar var, Hatay’ın meyyit fay kısımlarında bir gerilim transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum. Oralarda ihtimamlı ve dikkatli olmak lazım ancak onun dışında büyük ölçüde Doğu Anadolu fayı gücünü boşalttı ve azalttı. Tıpkı Kuzey Anadolu fayı üzere. Bundan sonra büyük ölçüde o faylarda bir rahatlama olacaktır. Uzun devir büyük zelzeleler meydana gelmeyecektir lakin dediğim yerlerde de dikkatli olmamız gerekiyor. Bizim kaygı ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova ortasında, Doğu Anadolu fayının en Kuzey Doğu ucunda bir kesim var. Orada en son zelzele 1766 üzere oldu, oradan telaş ediyoruz. Bu Maraş fayından ötürü, Hatay ve Adana havzası kısmında dikkatli olmamız lazım” formunda konuştu.
“İLK KERE SÖYLÜYORUM, İKİ FAY GÜCÜNÜN BÜYÜK KISMINI BOŞALTTI”
Türkiye’de en fazla zelzele üreten iki fay çizgisinin gücünün büyük bir kısmının boşalttığını belirterek, Prof. Dr. Naci Görür “Türkiye’de en fazla sarsıntı üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, başkası Doğu Anadolu fayı. Her iki fay gücünün büyük bir kısmını boşalttı. Bu demektir önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de çok büyük bir sarsıntı olmayacak, en azından bu iki fay jenerasyonu boyunca. Bu bizim için ülkeyi zelzeleye hazırlama açısından bir baht. İrili ufaklı öteki yerlerde sarsıntı olabilir, burada da küçük sarsıntılar olur fakat Türkiye’nin en yüklü fay zonları enerjiyi boşalttı. Bu bir imkan, bunu birinci defa söylüyorum bunu bütün Türkiye duysun” dedi.
“İSTANBUL’DA VAKİT GELMEKTE, 7.5 BEKLİYORUZ, HASAR MARAŞ’TAN DAHA FAZLA OLUR”
İstanbul’da hasarın daha fazla olacağını belirten Prof. Dr. Naci Görür “İstanbul’da durum hiç düzgün değil. Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan telaş ediyoruz’ diye yazdıysam birebir formda İstanbul’dan tasa ediyorum. Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor. Aşağı üst 30 sene içerisinde sarsıntının beklendiği söyleniyordu, 23 yılı geçtiğine nazaran büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum. Lakin Maraş sarsıntısı beklediğimiz Marmara sarsıntısından daha büyük. İstanbul’da en fazla 7.5 bekliyoruz. İstanbul’da daha küçük sarsıntı beklememize karşın, İstanbul’da hasar Maraş’tan daha fazla olur. Başka yandan Maraş’ta da hasarın hayli fazla olacağını üzülerek varsayım ediyorum, inşallah yanılırım fakat açıklanınca göreceğiz” tabirlerini kullandı.
“AFET BAKANLIĞI KURULMALI, 5 YILLIK PLANLAR YAPILMALI”
Afet Bakanlığı’nın kurulması gerektiğini söz eden Prof. Dr. Naci Görür kelamlarına şöyle devam etti:
“Önce bir Afet Bakanlığı kurulacak. Bu bakanlık kurulduktan sonra, güzel bir bütçesi olacak, gerekli altyapı ve uyumu yapılacak. 5 yıllık planlar ile sarsıntı nesillerinden başlanacak ve zelzele nesillerindeki her kent zelzele dirençli kentlere dönüştürülecek. Evvel bir mikrobölgeleme çalışması yapılacak. Risk tahlili yapılacak ondan sonra ziyan azaltma çalışmaları yapılacak”
