Türkiye, başta merkez üssü Kahramanmaraş olmak üzere 10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki zelzelelerin akabinde yaralarını sarmaya çalışıyor. Sarsıntılar sonucunda 10 vilayette yaklaşık 13 milyon kişinin etkilendiği büyük yıkıma karşı arama ve kurtarma çalışmaları tüm süratiyle devam ediyor. Tüm Türkiye, büyük bir umutla bölgeden peş peşe gelecek mucize haberlerini bekliyor. Bu mucizelerden birisi de Adıyaman’da, enkazın 8 metre derinliğine girerek 17 yaşındaki genç kızı sarsıntıdan 90 saat sonra sağ çıkaran Zonguldaklı madenciler oldu. Enkaz üzerinde 27 saat boyunca çalışan Zonguldaklı madenciler, uzun süren uğraşların akabinde enkazın 8 metre derinliğinde ‘domuz damı’ olarak isimlendirilen prosedürle enkaz altında kalan 17 yaşındaki Gülsüm Yeşilkaya’yı kurtardı. Yeşilkaya’nın kurtarılmasının akabinde bu metodunun ayrıntıları isemerak konusu oldu. Türkiye Patlayıcı Mühendisliği Derneği İdare Konseyi Lideri, Maden Yüksek Mühendisi Ali Kahriman, ‘domuz damı’ formülünü ve madencilerin zelzele bölgesinde bulunmalarının değerini anlattı.
‘RİSKİ EN AZA İNDİREREK KURTARDILAR’
‘Domuz damı’ yolun madenlerde de sık sık kullanıldığına dikkat çeken Ali Kahriman, “Yeraltı maden ocaklarında galeri olarak isimlendirdiğimiz tünelleri açarak ilerlemeniz gerekir. Bu galerilerin desteklenmesi gerekir zira yer altında kalan bu alanların üzerindeki yük çok fazladır. Yerin metrelerce altında itimatla çalışabilmek için galeri üstündeki yükü kayaya taşıtmanız gerekir. Bunu yapmak için özel teknikler vardır lakin yeniden de üzerinizdeki birkaç metrelik alanın çökme riski vardır. Biz buna ‘yalancı tavan’ diyoruz. Yalancı tavanı tutmak için de ‘domuz damı’ denilen süreksiz tahkimatlar kullanılır” dedi.
“Domuz damları, 1 ila 1,5 metrelik çam direklerden oluşan kare kesitli tahkimatlardır” halinde konuşarak bu sistemin nasıl inşa edildiğine dikkat çeken Kahriman, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu direkler üst üste dizilerek yalancı tavanın çökmesini maniler ve çalışanı korur. Bu bir önleyici araçtır ve maden ocaklarında sıklıkla kullanılan değerli bir ekipmandır. Domuz damları çam direklerle oluşturulur. Orman yönetiminin uygun bulduğu ağaçlar bunun için hazırlanır ve kullanılır. Çam direklerin esnek özellikleri vardır. Bu sayede gelen yüke karşı esneme ve bu yükü taşıma yetenekleri vardır. Bu nedenle çam direkleri özel olarak yetiştirilen çam ağaçlarından üretilir. Bu tahkimat sistemi göçüklerde de kullanılır. Yer altında bir göçük yaşandığı vakit oraya girebilmeniz için yalancı tavanı ayakta tutmanız lazım. Bu usulü kullanarak yeni göçükleri de önlemiş olursunuz. Bunu şu an yaşadığımız felaketlerle gayret ederken de kullanabilirsiniz. Şu an enkazlarda bulunan ve tek modül kalmış kiriş ve tabliye betonlar bir yalancı tavandır. Madencilerimiz, açtıkları boşluklarda bu tahkimatı kullanarak hem enkaz altında kalan vatandaşlarımızı hem de kendilerini itimada alarak ilerledi ve en az riskle çok süratli çalışarak vatandaşlarımızı kurtardılar.”
‘TECRÜBELERİ BİRÇOK KURTARMA GRUBUNDAN DAHA FAZLA’
Madencilerin arama-kurtarma çalışmaları konusunda epey deneyimli olduklarına dikkat çeken Maden Yüksek Mühendisi Ali Kahriman, “Madencilerimizin bölgede olması çok kıymetli zira bu arkadaşlarımız şu an arama-kurtarma çalışması yürüten birçok gruptan çok daha deneyimli. ‘Tahlisiye ekibi’ dediğimiz donanımlı madenci arkadaşlarımızın arama-kurtarma deneyimi hayli yeterli durumda. Bu takımlar çalıştıkları madenlerde de tertipli olarak eğitimler yaparlar. Onları bu üzere afetlerde öbür kümelerle uyum içinde daha faal kullanmayı öğrenmemiz gerekiyor. Arama-kurtarma takımlarını bir kategoride sıralarsak madencilerimiz bu listede çok net formda birinci 5 içinde olurlar” sözlerini kullandı.
Kahriman, “Madencilerimiz bilgi ve birikimleri olan, çalışma şartlarına süratle adapte olabilecek uygunluğa sahip” diyerek “Hepsi gaz ve toz tehlikesini bilen ve buna karşı nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda deneyim sahibi kişiler. Bu üslup afetlerde arama-kurtarma çalışmaları için hem nitelik hem de nicelik bakımından büyük kıymet taşıyorlar” sözleriyle madencilerin bölgede misyon almasının depremzedelere ulaşmak için kritik olduğunu tabir etti.
