Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca hazırlanan Kentsel Dönüşüm Finansman Paketi kapsamında, malikler ile yüklenici ve konut üreticilerine yönelik devlet takviyeli kredilerin ayrıntıları aşikâr oldu.
Kentsel dönüşümde kişi başına kredi limiti 1 milyon 250 bin liraya çıkarılırken, finansman maliyetinin 840 baz puana kadarlık kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanacak.
Hazine takviyeli kefalet sistemi kapsamında şu ana kadar uygulanan tazmin oranı bu paket özelinde yüzde 7’den 9’a çıkarıldı.
Uygun şartlarda sağlanan finansman paketiyle 12 ay ödemesiz periyot imkanı dahil toplam 48 ay vadeyle 250 milyon liraya kadar finansman imkanı sunulacak. Bu doğrultuda 50 milyar lira kefalet limiti kullanıma açılacak.
Paket kapsamında 10 yıl vadeyle sunulacak konut imal kredilerinde birinci konut için hak sahibinin ödeyeceği faiz oranı yüzde 0,79, devlet katkısı oranı yüzde 0,70 olacak. 800 bin liraya kadar 7 yıl vadeyle sunulacak iş yeri imal kredileriyle 350 bin liraya kadar edinme kredilerinde de hak sahibinin ödeyeceği faiz meblağı yüzde 1,09, devletin katkısı da yüzde 0,40 olacak.
Paket çerçevesinde güçlendirme kredisi de kullanabilecek, 320 bin liraya kadar olan kredilerde hak sahiplerince ödenecek faiz oranı yüzde 0,99, devlet katkısı oranı da yüzde 0,40 olarak belirlendi.
Yüklenici ve konut üreticilerine sağlanacak kefalet oranı da KOBİ’ler için yüzde 90, KOBİ dışı işletmeler için yüzde 85 olacak. KOBİ’ler azami 100 milyon lira, başkaları ise 250 milyon liraya kadar kredi kullanabilecek.
Bugün açıklanan Kentsel Dönüşüm Finansman Paketi’nin dönüşümü hızlandıracağını belirten bölüm temsilcileri, paketten tüm taraflar için değerli dayanaklar sunulduğunu bildirdi.
SÜRECİ HIZLANDIRIR, DÖNÜŞÜME İNANCI ARTIRIR
Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Vakfı (KENTSEV) Lider Vekili Haldun Ersen, dayanak paketinin süreci hızlandıracağını, hem malikler hem de müteahhitler bazında dönüşüme olan inancı artıracağını söyledi.
Bu dayanakların Anadolu’daki kentler için kâfi olduğunu lisana getiren Ersen, İstanbul, İzmir ve Ankara’da konut fiyatlarının yüksek olmasından ötürü biraz daha artırılması gerektiğine işaret etti.
Ersen, “İstanbul’da ve başka büyükşehirlerde en büyük sorun arz talep istikrarının kâfi düzeyde olmaması. Bilhassa kiralık konut arzının çok düşük kalması ve fiyatların yüksek olması nedeniyle kentsel dönüşüm istenilen formda ilerleyemiyor. Bu hususla ilgili acil önlemlerin alınarak finansal takviyelerle birlikte hayata geçirilmesi süreci daha da hızlandıracaktır.” dedi.
DESTEK PAKETİNDE EN İNCE DETAY DÜŞÜNÜLMÜŞ
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) İdare Heyeti Lideri Nazmi Durbakayım da yeni takviye paketinin kent merkezlerinde yer alan müstakil binaları yerinde yenilemek ve sarsıntıya hazırlıklı olmak hedefiyle çıkarıldığını düşündüklerini söyledi.
Durbakayım, “Bu paket hazırlanırken mevcut ekonomik şartlar göz önünde bulundurulmuş, rastgele bir finansal belirsizlik durumunda yahut gereç maliyet artışı karşısında yüklenici firmaların finansal yapılarını güçlendirici tedbirlere de yer verilmiş. Münasebetiyle bu paket takviyesini alarak kentsel dönüşüm süreci başlatan konut sahiplerinin süreç ortasında ‘projenin durması’ üzere bir akamete uğrama oranı en düşük düzeye iniyor. Bunun adımın devamının geleceğine inanıyoruz.” diye konuştu.
Deprem jenerasyonunda yer alan Türkiye’de 6,7 milyon riskli konut bulunduğunu anımsatan Durbakayım, uygulamaya alınan dayanak paketinin yalnızca muhtaçlık duyulan kentsel dönüşüm atağının küçük bir adımı olduğunu bildirdi.
Durbakayım, “Diğer bir tabirle, bu dayanak paketi devletin en ince ayrıntıyı düşünerek kentsel dönüşüm çalışmalarına odaklandığını gösteriyor. Fakat bunun gereksinim olan kentsel dönüşümün ufak bir modülü olduğunun altını çizmek isterim. Gereksinim olunan kentsel dönüşüm, tüm ülkede inançlı ve çağdaş konutlara erişimi sağlayacak yol haritasının belirlenmesi ve uygulanmasıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
KİRA YARDIMI ARTIRILMALI, ÖDEME MÜDDETİ UZATILMALI
Türk Dünyası Mimarlar ve Mühendisler Birliği Kentsel Dönüşüm Komitesi Lideri Nihat Şen ise ödeme müddetinin biraz daha uzatılması gerektiğini belirterek bu türlü bir adım halinde sürecin daha da hızlanabileceğini söyledi.
Kentsel dönüşüm sürecinde kira yardımının da azaltılması gerektiğine işaret eden Şen, “Vatandaş ile müteahhit ortasında kentsel dönüşüm projelerinde kimi problemler yaşanabiliyor. Bu türlü vakitlerde belediyeler devreye girer ve arabulucu olurlarsa güvensizlik ortadan kalkar.” diye konuştu.
BU PAKET BİR FIRSAT OLARAK DEĞERLENDİRİLMELİ
Sinpaş GYO İdare Şurası Lider Vekili Ahmet Çelik de İstanbul’da beklenilen bir sarsıntı gerçeği olduğunu belirterek, megakent özelinde kentsel dönüşümün daha da hızlanması gereken bu devirde kıymetli bir dayanak paketinin açıklandığını söyledi.
Paketin destekleyici sayılardan oluştuğunu ve insanların bunu bir fırsat olarak değerlendirmesi gerektiğini vurgulayan Çelik, “Özellikle 1999’dan evvel yapılan yapılarda oturan vatandaşlar süratlice bina denetimlerini gerçekleştirmeliler. Bize nazaran bu yapıların hepsi baştan değerlendirilmeli, bilhassa 1970 ve 1980’li yıllarda o günkü kurallarda birçok eksiklikler vardı. Hazır beton ve nervür demir yoktu, mühendis sayımız bile kâfi değildi. Elle dökülen çimentolarla inşaatlar yapılıyordu.” yorumunu yaptı.
Çelik, bu devirde bilhassa ilçe belediyelerine vazife düştüğünü kaydederek, “Kendi bölgelerindeki konut stokunu en âlâ kendileri biliyorlar. 2001 sonrası yapılan yapılar yerine öncelikle 2000 öncesi yapılanlara süratlice bakılmalı. Kısa mühlet içerisinde verilen imkanlar kullanılarak süratlice güçlendirme ya da dönüşüm süreçleri başlatılmalı.” açıklamasında bulundu.
Açıklanan paketleri kullanarak vatandaşların süratlice inançlı konutlara erişmesi ve binaların yenilenmesi gerektiğini vurgulayan Çelik, dayanakların kentsel dönüşümü hızlandıracağını ve süratli bir formda yapılaşmanın önünün açılacağını, vakitle gereksinimlere nazaran yeni paketlerin de açıklanabileceğini kelamlarına ekledi.
KAMUYA İLİŞKİN ATIL YERLER KONUT İMARINA AÇILMALI
Helmann İdare Heyeti Lideri Selman Özgün ise detaylı bir takviye paketinin açıklandığını, limitlerin dönüşüm ve güçlendirme için yerinde olduğunu söyledi.
Konut edinme noktasında limitlerin artırılabileceğine dikkat çeken Özgün, şu tabirleri kullandı:
“Konutta en büyük maliyet arsa. Bilhassa kamuya ilişkin atıl yerlerde süratlice toplumsal konut yapılabilmesi için açık eksiltme metodu ihalelerle özel şirketler sürece dahil edilmeli. Uydu kentler ve yüksek adetli toplumsal konut projeleri hayata geçirilmeli. Bu sayede arz artacak ve bir mühlet sonra talebi karşılama noktasına gelecektir. Öte yandan kendi yeri olup da üzerine birinci konutunu yapmak isteyenlere ya da arsa almak isteyenlere de dayanak verilmesi yerinde olacaktır.”
DAİRE KARŞILIĞI DÖNÜŞÜM YAPAN ŞİRKETLERİ DE KAPSAMALI
Bahaş Holding Üst Yöneticisi (CEO) Abdüssamet Bahadır da takviye paketinin dönüşüme çok büyük fayda sağlayacağını, kredi imkanlarına ulaşmakta zorluk yaşanılan bu türlü bir periyotta KGF kredisinin üreticiye can suyu olacağını söyledi.
Bahadır, “Bu takviyeler inşaatçıları ve daire karşılığı kentsel dönüşüm yapan şirketleri de kapsarsa daha fazla avantaj sağlanır diye düşünüyorum. Kentsel dönüşüm faaliyetleri için müteahhitlerin mevcut limitleri yetersiz kalıyordu. Bu düzenleme sayesinde finansal olarak desteklenen müteahhit, daha rahat hareket eder ve doğal olarak kentsel dönüşüm de hızlanmış olur.” açıklamasında bulundu.
TEK DEVA BU CİNS BİR ÇALIŞMAYDI
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İşletme Kooperatifi (İstebKOOP) İdare Konseyi Lideri Ulvi Özcan ise muhtaçlık duyulan bir adımın atıldığını belirterek, “Gerekli bir atılımdı. Zira hem arsa hisseleri hem de maliyetler yüksekti, ayrıyeten kredi muslukları kısıtlıydı. Tek deva bu cins bir çalışmaydı.” sözlerini kullandı.
Bu atak kâfi olmasa da dönüşüme kıymetli katkı sunacağını aktaran Özcan, bu bahiste bir bütünsellik olması gerektiğini; planlamadan kredi oranlarına, konutun yatırımdan çok barınma gereksinimi olduğuna kadar bir çok hususun değerlendirildiği bir “konut politikası” olması gerektiğini vurguladı.
