Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Konseyi’ne katılmak üzere New York’ta bulunan Erdoğan, Türkevi’nde ABD’de faaliyet gösteren birtakım fikir kuruluşu temsilcileriyle bir ortaya geldiği yuvarlak masa toplantısında konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milletlerarası niyet kuruluşlarının pahalı temsilcileriyle bir ortaya gelmekten duyduğu memnuniyeti söz ederek, Türk dış siyaseti perspektifinden global ve bölgesel gelişmelere, meydan okumalara dair bir ufuk çeşidi yapmak istediğini söyledi.
Temel prensiplerinin dostlukları güçlendirmek, uyuşmazlıkları azaltmak ve barışın tesisini temin etmek olduğunu belirten Erdoğan, Türkiye olarak milletlerarası hukuka, devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygıyı vazgeçilmez gördüklerini, bugünün dünyasında bu prensiplere her zamankinden daha fazla muhtaçlık olduğunu vurguladı.
Erdoğan, global meydan okumalar, bunlarla gayrette yaşanan zorluk ve belirsizlikler, bölgesel çatışmalar ve insani krizlerin herkesin malumu olduğunu lisana getirerek, “Neredeyse her gün yeni bir krize, yeni bir çatışmaya gözlerimizi açıyoruz. Bu tablo karşısında çok taraflılığın güçlendirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Artık ne 1945’in ne Soğuk Savaş’ın ne de tek kutuplu sistemin şartlarında yaşıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Birleşmiş Milletler başta olmak üzere global sistemin daha adil ve temsil kabiliyeti yüksek hale getirilmesi gerektiğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Her krizde şu acı gerçeğe şahit oluyoruz. Bir tarafta insanlığın ortak vicdanını, ortak aklını yansıtan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve aldığı kararlar var. Öbür tarafta alınan her kararı Güvenlik Kurulu’nda veto gücüne sahip 5 adet ayrıcalıklı ülke var. Yıllardır çözümsüzlüğe mahkum edilen her problemde 5 ülkenin keyfi, çıkarı, öncelikleri, Genel Kurul’daki yüzlerce ülkenin iradesini yok sayıyor. ‘Dünya beşten büyüktür’ derken tam olarak işte bu çarpık yapıya dikkat çekiyorum. Birleşmiş Milletlerin ıslahata gereksinimi olduğunu herkes kabul ediyor lakin bunu hayata geçirecek adımlar atılmıyor. Giderek fonksiyonsuz hale gelen Birleşmiş Milletler sisteminin yükünü ise ekseriyetle çatışma bölgelerindeki siviller, açlıkla boğuşan mazlumlar, yani sistemin çalışmasına en fazla gereksinimi olan beşerler çekiyor. Biz bu ıslahat davetini her yerde, her fırsatta lisana getirmeyi sürdüreceğiz. Bu husus, yarın ‘Geleceğin Zirvesi’ programında yapacağım konuşmanın özünü teşkil edecek.”
“Netanyahu hükümeti savaşı bölgeye yaymak için her yolu denemektedir”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 7 Ekim’den bu yana Gazze’de yaşanan katliamı içleri kanayarak takip ettiklerini söyledi.
İsrail’in hücumlarında hayatını kaybeden 41 bini aşkın Gazzeli sivilin üçte ikisinin bayan ve çocuklardan oluştuğuna dikkati çeken Erdoğan, şöyle konuştu:
“Gazze’de tam manasıyla bir insani felaket yaşanmaktadır. 1,9 milyon insan yerlerinden edilmiş durumda. Gazze’deki su kaynaklarının yüzde 70’i, fırınların yüzde 75’i tahrip oldu. Sıhhat merkezlerinin yüzde 95’i kısmen yahut büsbütün ziyan gördü. 150 bin konut büsbütün, 200 bin konut kısmen yıkıldı, 80 bin konut oturulamaz hale geldi. Pak su kaynaklarına ulaşmak neredeyse mümkün değil. Hepatit, çocuk felci ve dizanteri üzere hastalıklar ürkütücü boyutlara vardı.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, insanların acil muhtaçlık duyduğu yardımların yalnızca 4’te birinin girişine müsaade verildiğini belirterek, Gazze halkının yalnızca bombalarla değil, açlıkla ilaçsızlıkla susuzlukla da katledilmeye çalışıldığını anlattı.
Kalıcı ateşkesin sağlanması ve insani yardımların manisiz akışının temininin öncelikleri olduğunu tabir eden Erdoğan, “Netanyahu hükümeti savaşı bölgeye yaymak için her yolu denemektedir. Buna fırsat verilmemesi gerektiğini her fırsatta söylüyoruz. Milletlerarası toplumun İsrail üzerindeki baskıları ağırlaştırması kuraldır.” dedi.
“Terör örgütlerine karşı verdiğimiz uğraş yalnızca Türkiye’nin değil bölgenin de güvenliği içindir”
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın herkesin gözleri önünde büyük bir insani trajediye dönüştüğünü lisana getiren Erdoğan, “Savaşın başından itibaren adil bir barışın tesisi için uğraş gösterdik, gösteriyoruz. İstanbul’daki müzakereler, Türkiye’nin sergilediği faal rolün muvaffakiyetini kanıtlamıştır. Fakat bu uğraşların emeline ulaşması aşikâr lobiler tarafından istenmedi. Biz her halükarda savaşın daha fazla yıkıma yol açmadan sona ermesi için elimizden geleni yapıyoruz ve yapacağız.” diye konuştu.
Azerbaycan’la ve Ermenistan’la birlikte Güney Kafkasya’da kalıcı barış ve istikrar ismine değerli bir fırsat yakaladıklarını belirten Erdoğan, Balkanlar’da yürüttükleri yapan diplomasi ve Ortadoğu’da barış, istikrara yönelik teşebbüsler sayesinde bölgesel rollerini pekiştirdiklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Komşularımız Suriye ve Irak’ın toprak bütünlüğünü desteklerken bu iki ülkenin topraklarından ülkemizi maksat alan her çeşit tehdide karşı kararlılıkla uğraş ediyoruz. PKK, PYD, YPG, DEAŞ, FETÖ üzere terör örgütlerine karşı verdiğimiz çaba yalnızca Türkiye’nin değil bölgenin de güvenliği içindir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkiye, NATO’nun en güçlü müttefiklerinden biridir”
“Türkiye-Amerika ilgilerinde son periyotta yaşanan olumlu havadan memnuniyet duyuyoruz.” diyen Erdoğan, ikili alakaların kapsamlı biçimde ele alındığı stratejik düzeneğin son toplantısının mart ayında Washington’da düzenlendiğini anımsattı.
Erdoğan, bu toplantıda terörle çabadan, savunma sanayine, güçten iklim ve etraf mevzularına kadar yeni istişare sistemlerinin tesis edildiğini kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Geçtiğimiz yıl ticaret hacmimiz 30 milyar doları geçse de biz bu sayısı 100 milyar dolar düzeyine çıkarabileceğimiz kanaatindeyiz. Ulusal güvenliğimizi ilgilendiren birtakım mevzularda Amerikan idaresiyle görüş ayrılıklarımız hala devam ediyor. Amerikalı dostlarımızla her vesileyle PKK, PYD, YPG ve FETÖ’ye verilen dayanağın sonlandırılmasına dair beklentilerimizi paylaşıyoruz. NATO müttefikimiz Amerika’nın Türkiye’ye yönelik uyguladığı önlemler ve savunma sanayi kısıtlamaları inanç hissini aksi formda etkiliyor. CAATSA yaptırımlarının ve F-35 programından çıkarılmamızın müttefiklik ruhuna alışılmamış olduğu da çok açıktır.” tabirlerini kullandı.
Kongrede beklemekte olan savunma sanayi ihraç lisans müracaatlarının bir an evvel sonuçlandırılmasının isabetli olacağını lisana getiren Erdoğan, konuşmasını şöyle tamamladı:
“5 Kasım’da düzenlenecek olan Amerika başkanlık ve kongre seçimlerini tüm dünya üzere biz de yakından takip ediyoruz. Seçimler sonucunda lider kim olursa olsun Amerika’ya bakışımız ve münasebetlerimizdeki üst seviyeli diyaloğumuz değişmeyecektir. Türkiye, NATO’nun en güçlü müttefiklerinden biridir. Birebir vakitte Avrupa Birliği’ne tam üyelik perspektifi olan bir ülkeyiz. Batı dünyasıyla işbirliğimizi geliştirirken, doğuya ihmal nazarıyla bakmıyoruz. Batı dünyasıyla işbirliğimizi geliştirirken doğuyu ihmal etmiyoruz. Gerek Şangay İşbirliği Teşkilatı, gerek BRICS, gerekse ASEAN’la diyalog yerinizi güçlendirmekte kararlıyız. Bu mevzuda son periyotta kritik adımlar attık. Çok farklı bir iklim yakaladık. Ülkemizin çıkarlarını merkeze alan Türkiye eksenli bir anlayışla farklı bölgesel teşkilatlarla işbirliğimizi daha da ilerleteceğiz.”
